банд

I

[بند]

1. асоси замони ҳозира аз бастан

2. ҷузъи пасини баъзе калимаҳои мураккаб ба маънои банданда (девбанд, нақшбанд, чашмбанд…) ва басташаванда ба ҷое (гулӯбанд, камарбанд…)

II

[بند]

1. риштае, ки барои ба ҳам пайвастани чизҳо ба кор меравад, канаб, ресмон ва ғ.

2. он чи пои бандӣ ва асирон, ё поҳои ҷонварони ваҳширо бо он мебанданд, занҷир, завлона ва ғ.

3. ҷои ба ҳам пайвастани устухонҳои бадан, мафсил, буғум; умуман ҷои пайваст шудани чизҳо: банди най

4. гиреҳ, уқда

5. қайд, дом; ҳабс, зиндон; ба банд гирифтан ҳабс кардан

6. машғул, саргарм, андармон

7. девор, монеа дар пеши ҷое, чизе

8. садди пеши об, сарбанд, дарғот

9. як миқдор алаф, ҳезум ва ғ., ки ба ҳам баста шудааст, дарза: як банд алаф, як банд ҳезум

10. қисме (порчае) аз шеър, суруд ва навиштае

11. ҳар як фасл ва моддаҳои қонун ва аҳдномаҳо; банди даст ҷои байни панҷа ва соид; банди по буҷулаки по; аз банди… аз бехи…, аз таги…; дар банди… дар қайди…; гирифтори…; банд будан а) масдуд будан, баста будан (-и роҳ, равзан ва ғ.); б) саргарм будан, машғул ва андармон будан;. банд кардан а) бастан, пайвастан, васл кардан; б) пеши роҳро гирифтан, масдуд кардан; танг кардани роҳе, дар роҳи чизе монеа ба вуҷуд овардан; в) иҳота кардан, печонида гирифтан; г) гирифтор намудан, мубтало кардан; ғ) маҷ. касеро дар баҳс ё бозие мағлуб кардан, мот кардан; банд шудан а) баста шудан, масдуд шудани роҳе; б) ба монеа дучор шуда, бозистодани чизе, дармондани чизе дар ҷое; в) андармон (саргарм) шудан, машғул шудан бо коре; г) маҷ. мот шудан, мағлуб шудан (дар бозӣ); сармоя (маблағ ё пул)-ро банд кардан сармоя гузоштан ба чизе, гузоштани маблағе барои чизе; фикр (хаёл) банд будан дар бораи чизе пайваста фикр кардан; чизеро ба ҷое банд кардан насб кардан, часпондан, гузоштан; гузарондан; ҷоеро банд кардан ишғол кардани ҷое, нишастан ба ҷое

◊ бору банд чизу чораи рӯзгор, асбобҳои хона; кӯчу банд чизу чораи рӯзгор, ки барои кӯчидан баста шудааст, бору буна; банди дили касе кушодан шод шудан, хурсанд шудани касе; дасти касе банд будан ба коре сахт андармон будан, машғули коре будани касе; касеро ба касе банд кардан касеро хонадор кардан; сари касе банд будан номзад доштан (-и духтаре)